‘Zij die jou voorgingen’.
Dag van de Kinderspiritualiteit
Nijmegen, 12 april 2024
De zevende Dag van de Kinderspiritualiteit komt eraan!
Op 12 april 2024 willen we samen verkennen wat de verbondenheid met vorige generaties betekent voor de spiritualiteit van kinderen. We denken daarbij aan voorouders die er niet meer zijn, maar ook bijvoorbeeld de verbondenheid tussen kinderen en hun levende (over)grootouders. Hoe wordt in verschillende tradities met die verbondenheid omgegaan? Hoe ervaren kinderen de aanwezigheid van voorouders in hun eigen leven? Op welke manier kunnen die een bron van inspiratie of heling zijn? Maar ook: wat betekent overgeërfde pijn voor kinderen, en wat hebben zij nodig om daarmee om te gaan?
‘s Ochtends is er onder meer een lezing van Marian Markelo over het belang van verbondenheid tussen kinderen en hun voorouders in de Surinaamse Winti-traditie.
‘s Middags zijn er twee rondes workshops.
Een overzicht van de workshops vindt u hier.
Op het eind van de dag houden we officieel een boek over kinderen en spiritualiteit ten doop: ‘De wolken horen ook bij ons. Kinderen, spiritualiteit en onderwijs.’ Geschreven door Liesbeth Vroemen, een van de mensen van Oblimon en initiatiefnemer van de Dag van de Kinderspiritualiteit. Het boek is op de dag zelf voor een speciale prijs te koop, maar ook te bestellen bij uitgeverij Kwintessens.
Aanmelden voor de Dag van de Kinderspiritualiteit 2024 kan via dit formulier. Voor wie zich aanmeldt vóór februari 2024 geldt een vroegboekkorting.
Waar? HAN campus Nijmegen
Waneer? 12 april 2024, 09.30 – 17.00u
Deze dag is een gezamenlijk project van Oblimon en Stichting Kind en Spiritualiteit, en wordt mede mogelijk gemaakt door:
Zusters Franciscanessen van Oirschot
Stichting Reflexief
Gerardusfonds
International Association for Children’s Spirituality
Hogeschool Arnhem-Nijmegen
Gezamenlijke religieuzen in Nederland via KNR
Terugblik Dag van de kinderspiritualiteit 2023:
Verhalen zijn een Geschenk
De zesde Dag van de Kinderspiritualiteit stond in het teken van verhalen. Verhalen kunnen helen, prikkelen, verwonderen, verbinden en verontrusten. Sinds mensenheugenis vertellen we elkaar verhalen als voedsel voor de ziel. Maar hoe vertel je kinderen verhalen zodat het ook echt voeding voor ze is? En hoe kies of bedenk je een goed verhaal?
‘s Ochtends vertelde kinderboekenschrijfster Selma Noort ons op aanstekelijke wijze, soms ontroerend en soms provocerend over haar werk en wat ze teweeg hoopt te brengen met haar verhalen. In groepjes gingen we vervolgens met elkaar in gesprek over verhalen die ons als kind goed hebben gedaan. Daarna gingen we in twee rondes van elk vijf workshops praktisch aan de slag met het vertellen, spelen, zoeken en verbeelden van verhalen. Steeds onder leiding van mensen die daarin iets bijzonders te delen hebben vanuit hun eigen praktijk.
Deelnemers kwamen uit Nederland, België, Duitsland, Slovenië en het Verenigd Koninkrijk.
De dag werd mede mogelijk gemaakt door:
Zusters Franciscanessen van Oirschot
Stichting Reflexief
Gezamenlijke religieuzen in Nederland via KNR
Terugblik Dag van de kinderspiritualiteit 2022:
Van nature spiritueel
Op de vijfde Dag van de Kinderspiritualiteit verdiepten we ons in verbanden tussen natuur en spiritualiteit. Dr Deborah Schein uit Minneapolis zette ons aan het denken met een lezing en vragen om met elkaar over van gedachte te wisselen. Daarna waren er twee rondes workshops die vaak heel praktisch waren en bijna allemaal buiten. Dat betekende veel directe natuur-ervaringen voor de deelnemers, inclusief doorweekt raken door die goed getimede stortbui.
We waren wederom te gast bij de HAN in het Albertinum in Nijmegen en maakten dankbaar gebruik van de grote tuin. Deelnemers kwamen uit Nederland, Ierland, Engeland, Schotland, België en de VS.
Workshops stonden onder leiding van Noel Keating, Elisabeth Wiersma, Ruth Wills, Mart Ottenheim en Ity Busstra.
De Dag van de Kinderspiritualiteit werd mede mogelijk gemaakt door:
Zusters Franciscanessen van Oirschot
Iona Stichting
Konferentie Nederlandse Religieuzen
Terugblik Dag van de kinderspiritualiteit 2021:
Veerkracht.
Kinderen, spiritualiteit en het vermogen om te groeien in moeilijke tijden.
Wat mooi dat we online konden samenkomen en ons samen konden verdiepen in het thema ‘Veerkracht’. Het is in alle tijden een belangrijke vraag voor opvoeders: hoe ontwikkelen kinderen veerkracht, en hoe kunnen wij hen daarbij helpen? Maar na een jaar corona-pandemie denken we op een nieuwe manier na over die vraag. En het verheugt ons dat we dat op 5 februari samen konden doen.
Na drie sfeervolle en bruisende dagen in Arnhem en Nijmegen, waar we niet alleen hebben gewerkt maar ook elkaar hebben ontmoet en samen hebben gegeten, hadden we ons deze vierde Dag van de Kinderspiritualiteit iets anders voorgesteld. We snakken allemaal naar precies die dingen: echt contact, ongedwongen samen zijn en samen eten. Dat kon deze keer niet, maar er is veel dat wél kon.
We hadden deze keer deelnemers uit Nederland, Curaçao, België, Engeland, Schotland, de VS en Zuid-Afrika, een voordeel van een online bijeenkomst! De lezing van Naomi Vandamme werd om die reden Engels ondertiteld. En omdat mensen na twee digitale programma-onderdelen niet veel meer kunnen opnemen, hebben we besloten zes van de acht geplande workshops later in het jaar aan te bieden. Ook dat heeft zo zijn voordelen. Wie op 5 februari verhinderd was, kan in de loop van het jaar alsnog meedoen.
Toch hopen we natuurlijk dat we in 2022 weer een ‘fysieke’ dag van de kinderspiritualiteit kunnen organiseren. Uw suggesties daarvoor zijn van harte welkom.
Groeien in moeilijke tijden
Ieder mens krijgt op zijn levenspad te maken met verdriet, mislukkingen en pijn. Met crises en periodes waarin het je niet goed gaat. Hoe je daarmee omgaat, dat is een spirituele vraag. Hoe leren kinderen vallen en weer opstaan? Wat maakt hen veerkrachtig? Wat helpt hen om te blijven groeien in of juist door tijden van beproeving? En hoe vormt zich hun innerlijke verhaal over de zin van lijden en tegenslagen? Dat zijn vragen die altijd actueel zijn. Maar in de afgelopen maanden kwamen ze extra op de voorgrond door de corona-uitbraak en de grote impact die dat had op de levens van kinderen. Wat hebben we geleerd en wat leren spirituele tradities ons over ‘omgaan met beproevingen’?
Een inleiding op het thema werd verzorgd door Dr. Naomi Vandamme.
Naomi is klinisch psycholoog en werkte vele jaren als traumahulpverlener in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Zij was betrokken bij diverse projecten in binnen- en buitenland, en schreef het boek ‘Veerkracht bij kindertrauma’ (2019).
Terugblik Dag van de Kinderspiritualiteit 2020:
Andere Werelden
Op 24 januari 2020 kwamen we in het Albertinum in Nijmegen met 65 mensen bijeen op de derde Dag van de Kinderspiritualiteit. Deelnemers kwamen uit Nederland, Engeland en Schotland. Er waren onder meer leerkrachten, kunstenaars, studenten, onderwijsadviseurs, geestelijk verzorgers en therapeuten. De jongste deelnemer was 19, de oudste 90+. Deze dag organiseren wij in samenwerking met de HAN Pabo. De Dag van de Kinderspiritualiteit is ook een ‘regional event’ van de International Association for Children’s Spirituality.
Dr. Kate Adams uit Winchester liet ons in haar lezing kennismaken met een aantal kinderen die vertelden over voorspellende dromen, engelen, of herinneringen aan een vorig leven. Voor veel kinderen intense en tegelijk ook heel gewone ervaringen. Kate hield ons voor dat het belangrijk is deze verhalen serieus te nemen, ook als je denkt dat het ‘verzinsels’ zijn.
Tijdens haar lezing werden we ook enkele keren uitgenodigd met elkaar verhalen uit te wisselen.
In zes verschillende workshops gingen we aan de slag met creatieve werkvormen en prentenboeken, en gingen we in gesprek met mensen die ervaringen deelden uit hun eigen leven en werk als schoolleider, leerkracht of imam. Rode draad: kinderen vertoeven in verschillende werelden. Wat betekenen die voor hen en hoe kunnen we hen helpen, de bruggen naar die werelden in tact te houden?
In de woorden van deelnemers:
‘Inspirerend en hartverwarmend.’
‘Net als vorig jaar voelde ik me heel erg welkom en thuis. De organisatie had veel moeite gedaan om te zorgen dat ik als Engelse overal aan mee kon doen.’
‘Heerlijke broodjes, interessante gebakjes, geweldige plek’.
‘Ik was erg onder de indruk van het openhartige verhaal van de imam’.
‘Er waren zoveel interessante mensen bij elkaar. Ik had de hele dag wel rond kunnen lopen en met iedereen ervaringen uitwisselen.’
Terugblik Dag van de Kinderspiritualiteit 2019
Op vrijdag 25 januari 2019 kwamen we met 45 mensen bij elkaar in het Albertinum in Nijmegen. We verdiepten ons in de vraag wat kinderen van opvoeders nodig hebben voor hun spirituele ontwikkeling. Wat voedt kinderen, waar groeien ze van, en wat vraagt dat van ons?
Na een inleiding op het thema door Liesbeth Vroemen wisselden we in groepjes uit wat ons zelf als kind gevoed heeft en welke opvoeders ons hebben geïnspireerd. Daarna waren er twee rondes workshops. ZubinNur Westrik vertelde haar deelnemers over Soefisme, en liet hen dansen en zingen. Gaby Schrijver vertelde boeiend over gebruiken rond Sjabbat, hoe haar generatie die heeft hervonden en hoe het voor kinderen is daar wekelijks aan deel te mogen nemen. Paul Loeters liet zijn groep allerlei spelletjes uitproberen, deels aan judo ontleend, en vertelde over ‘gentle teaching’ als manier om kinderen te laten zijn wie ze zijn.
Herman Tibosch keek met zijn deelnemers naar kunstwerken en liet hen uitwisselen wat die opriepen. Zij leerden over de aanpak van ‘filosoferen met kinderen over kunst’ zoals hij die toepast in het Kröller Müller museum. Monika Franzen liet deelnemers een aantal meditatieve oefeningen ervaren en sprak met hen over de waarde van niet-oordelen. Cora Krispijn en Mariska Litjes voerden een Godly Play sessie uit met hun groep, waarbij een bijbelverhaal verteld en uitgebeeld werd aan de hand van symbolische voorwerpen en vragen gesteld werden vanuit verwondering.
Het was een rijke dag vol bijzondere ontmoetingen. In mei en september organiseren we vervolgavonden voor hen die over een deelonderwerp door willen praten. Daarbij kunnen ook mensen aanschuiven die er op 25 januari niet bij waren. Nadere informatie volgt!
Terugblik Dag van de Kinderspiritualiteit 2018
Op 26 januari 2018 kwamen we met ruim 50 mensen bij elkaar in Arnhem rond het thema ‘Ruimte voor het innerlijk van kinderen’. De achtergronden van deelnemers waren heel divers: onderwijs, zorg, natuur- en kunsteducatie, scouting, kerkelijk jeugdwerk en meer. Juist die diversiteit zorgde voor inspirerende ontmoetingen.
De dag werd ingeleid door
Liesbeth Vroemen die het begrip ‘kinderspiritualiteit’ tot leven bracht aan de hand van enkele kleine portretjes, maar het ook afbakende om een gezamenlijke basis voor de dag te hebben. U kunt haar lezing hier bekijken.
Steve Younger vertelde over het Schotse onderwijs dat geënt is op vier basiswaarden: integrity, justice, compassion en wisdom. Maar hij begon met een indrukwekkend inkijkje in zijn persoonlijke geschiedenis. Dat werd een rode draad voor de dag: aandacht voor het innerlijk van kinderen begint met aandacht voor je eigen verhaal.
In groepjes gingen deelnemers vervolgens met elkaar in gesprek. Na de lunch verdeelden we ons over vier workshops. Michiel en Ilse namen hun groep mee naar het Sonsbeekpark waar de verbinding met natuur voelbaar werd in spel en creatieve opdrachten.
Monika liet haar groep een mooi opgebouwde reeks oefeningen doen rond de verbinding lichaam en geest en dacht met de deelnemers na over hoe je dergelijke oefeningen een plek kunt geven in je werk met kinderen. In de workshop van Marijke was een bijbelverhaal vertrekpunt voor dramatische werkvormen die deelnemers uitdaagden naar hun eigen innerlijk te kijken. Voor menigeen een heel verrassende manier van ‘spelen met verhalen’. Steve Younger ten slotte bouwde zijn workshop op rond een doosje vol kleine symbooltjes die verhalen en vragen losmaakten.
Na de workshops was er een uitgebreide ‘theevisite’: iedere workshopleider kreeg een hoek toegewezen – en een etagère vol lekkers – waar deelnemer op de thee konden komen om met de docenten of met elkaar in gesprek te gaan.
Oblimon kijkt met heel veel voldoening terug op deze dag, en begint vast na te denken over de Dag van de Kinderspiritualiteit 2019!
ervaringen van deelnemers
‘Na de dag van de kinderspiritualiteit kwam ik thuis en vertelde mijn partner erover. Ze merkte op: “Ik heb jou zelden zo enthousiast en geïnspireerd uit een studiedag zien komen”.
Dicky Brouwer, leerkracht
‘Ik ben nog steeds vol van wat ik heb ervaren en heb gehoord (denk nog aan kleine Daan). Ik heb deelgenomen aan de workshop bibliodrama. Het was voor mij de eerste keer om met deze werkvorm kennis te maken. Ik heb het als heel bijzonder ervaren om een bijbelverhaal zo tot leven te laten komen. Vanuit onze werkgroep Kinderwoorddienst kunnen we hier zeker mee verder.’
Paula van den Bosch, kerkelijk vrijwilliger
‘Er zijn veel onderwerpen ter sprake gebracht die me aan het denken hebben gezet. Ik voelde zo ‘het kind in mezelf’ aangesproken. Daarmee was het ook zo’n inspirerende dag. Al die dingen die ik als kind zo graag deed en een beetje kwijt ben geraakt (schrijven van verhaaltjes, liedjes maken, vanuit verwondering naar de dingen en mensen om me heen kijken en zo) werden weer aangesproken’.
Marleen van Tilburg, tuin- en landschapontwerper
‘Een goede dag om mee te maken. Zorgvuldig opgezet programma. Met ruimte voor ontmoeting, een prachtig programma met dito boekje, waarin zelfs aandacht is voor ontmoetingen tussendoor. Een mooie mix van ‘monitoren en modderen’ rond spiritualiteit.’
Liesbeth Winters-Jonas, pastor